मुगु गाउँको सुनसान अवस्था : चिसोले गर्दा स्थानीयवासीहरू पलायन
- दान बहादुर बुढा
मुगु, १७ मङ्सिर । हिमाली जिल्लाको मुगु जिल्लामा अवस्थित मुगुम कार्मारोङ गाउँपालिका वडा नम्बर २ मा पर्ने मुगु गाउँ चिसोको कारणले सुनसान बनेको छ । अत्यधिक जाडो र हावासँगै चिसोको स्तर हदभन्दा बढी बढ्दा यहाँका १२० घरपरिवारका मानिसहरू गाउँ छोडेर पलायन भएका छन् ।
समुद्री सतहदेखि करिब ३३ सय मिटर उचाइमा रहेको मुगु गाउँमा हरेक वर्षको मङ्सिर महिनामा चिसोको मात्रा अत्यधिक बढ्ने गर्दछ । चिसोबाट बच्नका लागि यहाँका स्थानीयवासीहरू प्रत्येक वर्ष गाउँ छोड्ने गर्छन् । यस वर्ष पनि गाउँ छोड्ने परम्परा जारी राख्दै, स्थानीयवासीहरू सिरानी चौर, पुलु, र गमगढी जस्ता स्थानहरूमा सुरक्षित स्थानमा सर्ने गरेका छन् ।
गाउँमा रहेका नाक्चेलाग्ना सीमा प्रहरी चौकी, स्वास्थ्य संस्था, शिक्षा संस्था र स्थानीय सरकारको वडा कार्यालयका कर्मचारीहरू पनि गाउँ छोडेर सुरक्षित स्थानमा सरेका छन् । चिसोका कारण गाउँका बारीहरूमा कुनै पनि अन्न उब्जनी समेत हुँदैन । यसै कारण गाउँमा हाल केवल दुई जना पुजारी र केही चौरी मालिकहरू मात्र बसिरहेका छन् ।
मुगु गाउँका स्थानीय चारा टासी लामाले जानकारी दिएका छन् कि चैत र बैशाख महिनासम्म गाउँमा केवल कृषि काम र विकास निर्माणका कामहरू मात्रै हुने गर्दछन् । यस समयमा अन्य गतिविधिहरू कम हुने गर्छन् ।
मुगु गाउँमा रहेका अधिकांश परिवारहरूले बिसाइतको माहौलमा गर्मी मौसममा मात्र गाउँमा बस्ने गरेको पाइएको छ । जाडो मौसममा तापक्रम अत्यधिक तल जाने हुँदा स्थानीयवासीहरूको जीवनयापन कठिन बन्दै जान्छ । त्यसैले उनीहरू प्रत्येक वर्ष चिसोको सामना नगर्ने उद्देश्यले अन्य स्थानमा सर्ने गरेका छन् ।
यसवर्ष पनि मुगु गाउँको सन्दर्भमा स्थानीय प्रहरी चौकी, स्वास्थ्य कर्मी र शिक्षकहरूले गाउँ छोडेर सिरानी चौर र अन्य स्थानमा सरेका छन् । चौरीहरूको रेखदेखका लागि यहाँका केही मालिकहरू पाटनतिर गएका छन् । मुगु गाउँका वडा अध्यक्ष च्यावा लामाले भन्नुभयो, “गाउँ सुनसान बनेको छ । यहाँ केही घरपरिवार र केही चौँरी मालिकहरू मात्र बाँकी छन् । चिसोका कारण यहाँका अधिकांश नागरिक सुरक्षित स्थानमा सरेका छन् । त्यो सामान्य प्रक्रियामा परेको हो ।”